വൃത്തശാസ്ത്രപാഠങ്ങള്‍

പാഠം 3

പദ്യങ്ങള്‍ രചിക്കാം!
ആദ്യത്തെ രണ്ടു പാഠങ്ങളും മനസ്സിരുത്തി വായിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ ഇനി മുതലുള്ളവ എളുപ്പവും രകസകരവുമാണ്. കാരണം, സ്വന്തം നിലയ്ക്ക് പദ്യങ്ങള്‍ കുറിയ്ക്കാന്‍ അവ സഹായിക്കും. (കവിത എന്നു ഞാന്‍ പറഞ്ഞില്ല എന്നതു ശ്രദ്ധിക്കുക.)
മൂന്നക്ഷരങ്ങള്‍ വീതം വരുന്ന നിരവധി വാക്കുകളുടെ ഗണം എന്താണെന്ന് പെട്ടെന്നു പറയുന്ന ഒരു വിനോദമത്സരം പണ്ടുണ്ടായിരുന്നു. ശ്ലോകരചനയില്‍ വലിയ സഹായം ചെയ്യാന്‍ അതിനു കഴിയും. ഓരോരുത്തര്‍ക്കും സ്വന്തം നിലയ്ക്കും അതാലോചിക്കാവുന്നതാണ്.

സമവൃത്തങ്ങള്‍:
മുമ്പ് സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ എല്ലാ പാദങ്ങളിലും ഗണങ്ങളും അക്ഷരങ്ങളും തുല്യമായി വരുന്ന വൃത്തങ്ങളാണ് സമവൃത്തങ്ങള്‍. ഉക്ത, അത്യുക്ത, മധ്യ, പ്രതിഷ്ഠ, സുപ്രതിഷ്ഠ, ഗായത്രി, ഉഷ്ണിക് എന്നീ ഛന്ദസ്സുകളില്‍ യഥാക്രമം 1 മുതല്‍ 7 വരെ അക്ഷരങ്ങളാണ് ഓരോ പാദത്തിലും വരിക എന്നു പറഞ്ഞിരുന്നല്ലോ. ഈ വൃത്തങ്ങള്‍ സാധാരണഗതിയില്‍ കവികള്‍ ഉപയോഗിക്കാറില്ല. കാരണം, ആശയം വ്യക്തമാക്കാനുള്ള ഇടം ഇവയില്‍ വളരെ കുറവാണ്. അതുകൊണ്ട് അനുഷ്ടുപ്പ് (8) എന്ന ഛന്ദസ്സ് മുതലാണ് ഇവിടെയും പറയാനുദ്ദേശിക്കുന്നത്.

1. അനുഷ്ടുപ്പ്‌:
1.1 വിദ്യുന്‍മാലാ
അനുഷ്ടുപ്പ് ഛന്ദസ്സിലെ ആദ്യവൃത്തമാണ് വിദ്യുന്‍മാല.
ലക്ഷണം: മം മം ഗം ഗം വിദ്യുന്‍മാലാ. ഇതിന് മധ്യത്തില്‍ യതി (നിര്‍ത്ത്) വേണം. അതായത് നാലാമക്ഷരം കഴിഞ്ഞ്.
ഉദാഹരണം:
വിദ്യുന്‍മാലാ സൗന്ദര്യത്തി-
ന്നുദ്ദാമത്വം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കും
ഉദ്യോതത്താലുദ്ദീപിക്കും
വാഗ്‌ദേവിക്കായ് വന്ദിക്കുന്നേന്‍.

1.2 ചിത്രപദാ
ലക്ഷണം: ഭം ഭഗ ചിത്രപദാ ഗം
ഉദാഹരണം:
ചീര്‍ത്തൊരു ചിത്രപദാര്‍ത്ഥം
ചേര്‍ത്തുരു ചാരു കവിത്വം
ചിത്തമതിങ്കലുദിപ്പാന്‍
ചിത്തനു വാണി തുണയ്ക്ക!

1.3 മാണവകം
ലക്ഷണം: മാണവകം ഭം തലഗം
1.4 സമാനികാ
ലക്ഷണം: രം സമാനികാ ജഗം ല
1.5 പ്രമാണികാ
ലക്ഷണം: പ്രമാണികാ ജരം ലഗം
ഉദാഹരണം:
പ്രമാണികള്‍ക്കുമുത്തമ-
പ്രമാണമാം ഭവല്‍പ്പദം
വണങ്ങിടുന്നു ഞാനിതാ
വണക്കമോടു ഭാരതീ.
(ഈ വൃത്തത്തിന്റെ രണ്ടു പാദങ്ങള്‍ ചേര്‍്ന്നാല്‍ പഞ്ചചാമരം എന്ന വൃത്തത്തിന്റെ ഒരു പാദം കിട്ടും. ആ വൃത്തം പിന്നാലെ വരും.)
1.6 നാരാചികാ
ലക്ഷണം: നാരാചികാ തരം ലഗം
1.7 കബരീ
ലക്ഷണം: തം ജം ലഗവും കബരീ
1.8 ഹംസരുത
ലക്ഷണം: മം നം ഹംസരുത ഗം ഗം
1.9 വിതാനം
ലക്ഷണം: ജതം വിതാനം ഗഗം കേള്‍
1.10 നാഗരികം
ലക്ഷണം: നാഗരികം ഭരം ലഗം
വ്യക്തമായി ക്രമമില്ലാതെയും, ഒരു പാദത്തില്‍ 8 അക്ഷരങ്ങള്‍ വരത്തക്കവിധത്തില്‍ എഴുതിയിട്ടുള്ള അനുഷ്ടുപ്പ് പദ്യങ്ങള്‍ കാണാം. അവയ്ക്ക് പൊതുവേ 'വക്ത്രം' എന്നു പറയുന്നു. ഇവയില്‍ത്തന്നെ വീണ്ടും ചില സവിശേഷതകള്‍ കണ്ടെത്തി സാമാന്യവത്ക്കരിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവയൊന്നും ഇക്കാലത്ത് അത്ര പ്രസക്തമല്ലാത്തതിനാല്‍ പറയുന്നില്ല.
പൊതുവേ കവികള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നവയില്‍ ഏറ്റവും അക്ഷരങ്ങള്‍ കുറവുള്ള, ഏറ്റവും ചെറിയ ഛന്ദസ്സാണ് അനുഷ്ടുപ്പ് എന്നു പറഞ്ഞല്ലോ. അവയില്‍ത്തന്നെ കൂടുതല്‍ ഉപയോഗിച്ചു വരാറുള്ള വൃത്തങ്ങള്‍ക്കാണ് ഉദാഹരണം പറഞ്ഞിട്ടുള്ളത്. മറ്റുള്ളവയ്ക്കുമുണ്ട് പദ്യങ്ങള്‍.
ലക്ഷണങ്ങളെല്ലാം അതതു വൃത്തത്തില്‍ത്തന്നെയാണ്. അതുകൊണ്ട് ലക്ഷണം ചൊല്ലി നോക്കുമ്പോള്‍, വൃത്തത്തിന്റെ സ്വഭാവവും കിട്ടും.
ഏറ്റവും സാഹസികമായ, ഏറ്റവും രസകരമായ ഒരു ഉദ്യമത്തിലേക്ക് ഞാന്‍ നിങ്ങളെ ക്ഷണിക്കുകയാണ്: ഇപ്പറഞ്ഞ വൃത്തങ്ങളില്‍ ഏതിലെങ്കിലും നിങ്ങളുടെ ഓരോ ചിന്തയെ എഴുതുക. ഉദാഹരണത്തിന് പ്രണയം എന്ന വിഷയമെടുക്കാം. നാലു വരികളില്‍, അതായത് 32 അക്ഷരങ്ങള്‍ കൊണ്ട് (8x4) അത് അവതരിപ്പിക്കണം. മുകളില്‍ പറഞ്ഞ അനുഷ്ടുപ്പു വൃത്തങ്ങളില്‍ ഏറ്റവും യുക്തമെന്നു നിങ്ങള്‍ക്കു തോന്നുന്ന ഏതു വൃത്തവും ഉപയോഗിക്കാം.
നമുക്ക് ശ്ലോകങ്ങള്‍ രചിച്ചു തുടങ്ങാം!